ҚР «Тілдер» туралы Заңның орындалуының іс- шаралары
Мақсаты: Тілдердің маңызы мен қоғамдағы орнын және ана тілінің қадір-қасиетін жас ұрпақтың түсіне білуін, балаларды туған тілін сүюге, оны қорғауға және насихаттауға тәрбиелеу. Қазақстанда тұрып жатқан өзге ұлт өкілдерінің Қазақстан халқына деген сыйластығын, ұлттық қарым-қатынасын нығайту.
Міндеттері:
1. Қазақ, орыс, ағылшын тілдерін тереңдетіп оқытуға және сабақтан тыс уақыттарда қолдана білуге жағдай туғызу.
2. Аудандық, қалалық, облыстық мақсатты байқаулардың және жарыстардың, балалар және ересектер қоғамдастығының көлемін ұлғайту
Критериилер:
1. Тілдер туралы Заңының сақталуы
2. Сабақтан тыс іс-әрекеттерді ұйымдастыру;
3. Мақсатты байқауларға жүйелі қатысу;
Көрсеткіштер:
1. Іс-қағаздардың екі тілде жүргізілуі;
2. Мектептің безендіруін екі тілде жүргізу;
ҚР «Тілдер туралы» Заңының орындаудың іс-шаралары
№ |
Жұмыс мазмұны |
Орындалу мерзімі |
Жауаптылар |
Күтілетін нәтиже |
1 |
Мектептің безендірілуінде және іс-құжаттарды рәсімдеуде екі тілді қолдану
|
Үнемі |
Әкімшілік |
ҚР «Тілдер туралы» Заңынын орындалуына жағдай туғызу
|
2 |
Сабақтарда, тәрбие сағаттарында Тіл туралы Заңның баптарын талқылау. Мемлекеттік тілге арналған тәрбие сағаттарын өткізу. |
Қыркүйек, Наурыз |
Қазақ тілі және әдебиет мұғалімдері |
Мемлекеттік тілді тереңірек меңгеруге жағдай туғызу |
3 |
Мемлекттік тілді оқыту үшін мұғалімдер топтарын құру |
Демалыс кезінде |
Қазақ тілі және әдебиет мұғалімдері |
Мемлекеттік тілді тереңірек меңгеруге жағдай туғызу |
4 |
Қазақ тілі, орыс тілі, ағылшын тілі пәндерінің апталықтарын ұйымдастыру |
Жыл бойы |
Тіл мамандары |
Қазақ, орыс, ағылшын тілдерінің сапасын көтеру, көптілділікті енгізу. |
5 |
«Қазақ тілі мен әдебиеті», «Русский язык в казахской школе» басылымдарына, «Ана тілі» газетіне жазылу. |
Қазан |
Аға вожатый, сынып жетекшілері |
Мемлекеттік тілді тереңірек меңгеруге жағдай туғызу |
6 |
Оқушыларға арналған конкурстар мен фестивальдарға қатысу:
|
Жыл бойы |
Тәрбие жұмысының меңгерушісі, Қазақ тілі және әдебиет ӘБ жетекшісі |
Қазақ тілінен білім деңгейлерін көтеру |
7 |
Қазақстан халқының тілдеріне арналған конференциялар, әдеби кештер өткізу.
|
Жыл бойы |
Тәрбие жұмысының меңгерушісі, ӘБ Ағылшын тілі мұғалімдері |
консультациялар мен семинарлар |
8 |
Мектепішілік іс-шараларды өткізу және кабинеттерді безендіру барысында 3 тілді негізін ұстану.
|
Қыркүйектен |
Тәрбие жұмысының меңгерушісі, ӘБ Ағылшын тілі мұғалімдері |
Рефлексивті есеп |
9 |
Мемлекеттік мерекелерді өткізу: 1. Қазақстан халықтарының Тілдер мерекесі 2. Президент күні 3. Тәуелсіздік мерекесі 4. Наурыз мейрамы |
Жыл бойы |
Тәрбие жұмысының меңгерушісі: Тен О.Г. Аға вожатый Мектептің жоғары сынып кеңесі |
Азаматтыққа тәрбиелеу |
|
Педагог мамандар арасында «Қазақшаңыз қалай?» және оқушылар арасында «Полиглот» сайыстарын өткізу. |
Қараша |
Тәрбие жұмысының меңгерушісі, ӘБ Тіл мамандары |
Мемлекеттік тілді тереңірек меңгеруге жағдай туғызу |
|
Қазақ тілі оқытуда жаңа педагогикалық технологияларды қолдану материалдарын дайындау. |
Сәуір
|
Шаймурзина А.Қ Белик Л.А. |
Тәжірибе алмасу |
№2 Зеренді орта мектебінде Қазақстан Республикасының
«Тіл туралы» Заңның орындалуы туралы ақпарат
№2 Зеренді орта мектебінде Қазақстан Республикасының «Тілдер туралы» заңы 1997 жылғы 11 шілдедегі ҚР «Тілдерді дамыту мен қолданудың 2011- 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын (2011 жылғы 29 маусымдағы) жүзеге асыруын зерделеу барысында анықталған, «Тілдерді дамыту мен қолданудың 2017-2019 жылдарға арналған облыстық бағдарламасын» жүзеге асыруға арналған іс – шаралар жоспары бекітіліп орындалу барысы бақылауға алынды.
Тәуелсіз Қазақстанның болашақ азаматтарын тәрбиелеуде мемлекеттік атрибуттарды зерделеу: Ту, Елтаңба, Әнұран, олардың маңызы мен мәнін түсіндіру негізгі бағыттардың бірі болуы тиіс.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін насихаттау және қолдану бойынша мектебінің педагогикалық қызметкерлері жетекшілікке алады:
- ҚР Конституциясы;
- «Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы» 1996 ж.
24 қаңтардағы №2797 Қазақстан Республикасы Президентінің Жарғысы;
- №112 2006 ж. 7 қаңтар өзгерістер енгізілген, ҚР Президентінің Жарғысы;
-Оқушылар арасында, олардың жас ерекшеліктеріне есепке алып мемлекеттік рәміздерді насихаттау жөніндегі ҚР БҒМ әдістемелік ұсыныстары (оқыту мекемелері үшін).
Жоғарыда айтылғандар бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін насихаттау және қолдану бойынша мектебімізде:
1.Мемлекеттік рәміздердің бір деңгейде, қажетті кезекпен орналасуы сақталады: ТУ, Елтаңба, Әнұран .
2. Директордың кабинетінде: ту матада орындалған, көлемді елтаңба және ҚР Президенті (ту директордың үстелінің оң жағында орнатылған)
3.Мектеп фойесінде мемлекеттік рәміздер бұрышы бар, арнайы бөлінген орында орналасқан.
4.Мемлекеттік мереке күндерінде, салтанатты іс шараларды өткізуде міндетті түрде Қазақстан Республикасының рәміздері қолданылады.
5. Қазақстан Республикасының ұлттық мереке күндерінде және басқа да мереке күндерінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы мектеп ғимаратында орнатылады
6.Мемлекеттік мереке күндерінде, салтанатты іс- шаралар басталғанда және аяқталғанда барлық қатысушылар орындарынан тұрып Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұранын орындайды.
7.Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің дұрыс қолданылуына және оны насихаттауды қамтамасыз етуге жауапкершілікті ӘБ жетекшісі Шаймурзина А.К. атқарады.
Мектеп әкімшілігі келесіге көңіл аударады:
1.Мемлекеттік рәміздердіқолданукезінде (ту матадаорындалған, елтаңба – көлемді) атрибуттардың біреуінің болмауына;
2.Мемлекеттік рәміздер орталық қабырғада, салтанатты іс шараға қатысушыларға қарсы бете орналасуына;
3.Бөлмедегі көрнекілік қабырға газеттерінің жоғары сапалы мазмұнына және эстетикалық көркемделуіне;
4.Мемлекеттік рәміздер бұрышы тұрмыстық- шаруашылық бөлмелерден, гардероб, өтетін жерлерден бөлек болуына;
5. Тұрғын жайлардың санитарлық – тазалық нормаларының сай болуына;
6. Мемлекеттік рәміздер бұрышының жарықтандырылуына;
2018 – 2019 жылында «ҚР Тілдер туралы» Заңын орындаудың мектепішілік жоспары құрылып бекітілген; Мектепішілік жоспар бойынша әр дүйсенбі сайын саптық жиындарда Қазақстан Республикасының Мемлекеттік әнұраны мемлекеттік тілде орындалады; «Қазақстан Республикасындағы тіл туралы»Қазақстан Республикасы Заңының іске асыру бойынша Заңнаманы сақтау шеңберінде мектебіміздегі көрнекті ақпараттар, маңдайшалар, стенд мәтіндерінің рәсімделуіне, іс-шаралар екі тілде жүргізуде. Деректемелер мен көрнекі ақпараттар тілі «Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 21- бабына сай талаптармен орындалған.
Мемлекеттік бағдарламаның негізгі мақсаты – мемлекеттік тілдің қолдану ясына кеңейтуді қамтамасыз ету мақсатында Білім мекемесінде іс- қағаздар жүргізу мемлекеттік тілге көшірілуде. Іс – қағаздарды мемлекеттік тілд жүргізу үшін нормативтік құжаттар басшылыққа алынды. Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» №151-1 Заңын, «Тілдерді қолднау мен дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы», ҚР Білім және ғылым минимтрлігінің 2003 жылғы 13 қаңтардағы «Жалпы білім беру мектептерінде мектепішілік құжаттаманы жүргізу туралы нұсқаулықты бекіту туралы» №19 бұйрығын басшылыққа ала отырып іс қағаздарын мемлекттік тілде жүргізу жұмысы бақылауға алынған. Мектептегі стендтер, кабинеттер маңдайшалары, кабинеттердегі қабырға стендтері де екі тілде рәсімделеді. Қабылдау бөлмесінде іс қағаздарының үлгілері де бір тілде берілген.
Мектеп бойынша іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізу мәселесі директордың жанындағы кеңесте жыл сайын қаралады.
Мектеп әкімшілігі тарапынан іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізуге жағдай жасалған, аудармашы жеке компьютерде жұмыс істейді.
Мектеп бойынша құжаттарды мемлекеттік тілде рәсімделу жұмысы жоспар бойынша іске асуда. Іс қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізу – мемлекеттік тілді қолдану мен дамытудағы ең өзекті мәселелерінің бірі. Күнделікті жұмыста аудандық білім беру бөлімінен, басқа құзырлы мекемелерден мемлекеттік тілде түскен құжаттарға, ақпараттық материалдарға, хат – хабарларға байланысты анықтамалар, жауаптар мемлекеттік тілде жіберіледі. Мемлекеттік тілді дамыту және қолдану аясын кеңейту бағытында жоспар бойынша келесі жүмыстар жүргізілуде: Педагог кадрлардың жеке еңбек шарты, бұйрықтар кітабы, алфавиттік кітап, сынып журналының беттері, оқушылардың табельдері, педагогикалық кеңестерінің, директордың жанандағы отырыстардың, әдістемелік отырыстардың хаттамалары, кіріс, шығыс құжаттары, мектеп сайты екі тілде жүргізіледі.
Жаңартылған оқу әдебиеттері бар. Электронды оқулықтар атауым мемлекеттік тілде. Жыл сайын кітапхана қоры жаңа оқулықтармен жаңартылады.
Тілдерді қолдану мен дамыту аясында мектепте және мектептен тыс іс шаралары жоспарланған. Соның ішінде: Тілдер күніне арналған іс-шаралардың жоспары әзірленіп, мектеп директорымен бекітілген. Қазақстан халқының тілдері күні мерекесіне орай 2018 жылдың 5-18 қыркүйек аралығында мынадай іс шаралар болып өтті.
р/с |
Өткізілетін іс- шара |
Орындалу формасы |
Мерзімі |
Сыныбы |
Жауаптылар
|
1 |
Тіл мерекесіне арналған шараның ашылу салтанаты |
жиын |
5 қыркүйек
|
|
Мектеп әкімшілігі мен тіл мамандары |
2 |
«Әдебиет әлемінде»
|
Зияткерлік ойыны |
6 қыркүйек
|
11 |
Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі |
3 |
«Мемлекеттік тіл- ұлттық қазына» |
Кітап көрмесі |
5-18қыркүйек
|
9-11 |
Кітапханашы |
4 |
Ахмет Байтұрсыновтың өмірі және шығармашылығы |
Сыныптан тыс сағат |
7 қыркүйек
|
8 |
Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі Рахметов Е.Е |
5 |
«Тіл адамзат қатынас құралы»
|
Дөңгелек үстел |
10 қыркүйек
|
10 |
Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі Рахметов Е .Е |
6 |
«Әлем ұлттарының ойындары»
|
Спорттық жарысын ұйымдастыру
|
8 қыркүйек
|
0-11 сыныптары |
Дене шынықтыру пәндерінің мұғалімдері Бастауыш сынып мұғалімдері |
7 |
«Тіл- кеше, бүгін, ертең»
|
Сурет сайысы |
12 қыркүйек
|
5-6 сыныптары |
Жансериков Р |
8 |
«Жаңа әліпби-жаңа дәуірдің жаңа тарихы»,»Латын графикасына көшу» |
Сыныптан тыс |
12 қыркүйек
|
9-10 |
Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі Сулейменова Л.К |
9 |
Интеллектуалды ойын: «ХХІ ғасыр көшбасшысы» |
Сайыс |
12 қыркүйек
|
5 |
Қазақ тілі мен әдебиет мұғалімі Рахметов Е .Е |
10 |
Интерактивная перемена «АВС»
|
Сыныптан тыс сағат |
13 қыркүйек
|
2 |
Ағылшын тілі мұғалімі Калибаев Т.К |
11 |
Орфография.Русская орфография, ееосновные разделы |
Ашық сабақ |
14 қыркүйек
|
9 |
Орыс тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі Шаймурзина А |
12 |
«Самый грамотный»
|
Викторина |
14 қыркүйек
|
6-7 сыныптар |
Орыс тілі мен әдебиет пәнінің Мұғалімі: Шаймурзина А |
13 |
Іс- шараның салтанатты аяқталу кезі |
Жиын
|
15 қыркүйек
|
5-11 |
Қазақ тілі, орыс тілі, ағылшын тілі пәндерінің мұғалімдері |
Бірінші қабат қабырға газеттері және оюлар, мақал-мәтелдермен безендірілді. Белсенділік танытқан сыныптар: бастауыштың барлық сыныптары.
Тілдер мерекесіне арналған қабырға стендін үш тілде безендірілді. Қазақстан Республикасының тілдер күнінде барлық сайыстардың қорытындысы айтылып, оқушылар мадақтама қағаздарымен марапатталды.
Әр сенбі сайын «Мемлекеттік тілде сөйлеу біздің азаматтық парызымыз», Қазақ тілі мен әдебиет апталығы, Ұлы ақындардың мерей тойларды атап әр түрлі шаралар және шығармашылық қабілетерін дамыта оқыту сапасын көтеру мақсатында «Қазақ тілі» пәнінің маңыздылығын қазақ тілінің Мемлекеттік тіл мәртебесімен дәйектеледі. Қазақ тілін оқыту барысында өзге тілде білім алатын оқушылардың қазақ тіліндегі сөйлесім әрекетін коммуникативтік тұрғыдан меңгерту қамтамасыз етіледі. Мектеп бойынша мемлекекттік тілді оқытуға оңтайлы жағдай жасалған.
Мұғалімдер арасында ұйымдастырылатын пән олимпиядасына тілдік пәндерден мектеп мұғалімдері жыл сайын белсене қатысады.
Қазақстан Респуликасы Тәуелсіздік күніне орай мектепішілік «Тәуелсіздік-тірегім» атты мәнерлеп оқу сайысы болып өтті.
Мемлекеттік тілді дамыту мен қолдану аясында мектепте балалар мектепішілік іс-шараларға қатысып, тілдерін дамытады. Мектеп бойынша іс шаралар жоспары, сценарийлері екі тілде жүргізіледі. Оқу жылында мектеп оқушылары қазақ тілі мұғалімдерінің жетекшілігімен мектепішілік іс-шараларға белсенді қатысты. Осы іс-шараларға сапалы дайындық жасайтын мұғалімдер – Шаймурзина А.К., Рахметов Е.Е. Жансериков Р.К., Канимаганбетов Р.М., Сулейменова Л.К. Калибаев Т.К. Галимьянова Ю.В.
Қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімдерінің әдістемелік отырыстарында қазақ тілі пәнін оқыту жағдайы, мемлекеттік стандарттың орындалуы, оқу сапасының мониторингісі, жаңа технологияларды қолдану барысы және басқа да өзекті мәселелер қарастырылады.
Тәуелсіз Қазақстанның болашақ азаматтарын тәрбиелеуде мемлекеттік атрибуттарды зерделеу: Ту, Елтаңба, Әнұран, олардың маңызы мен мәнін түсіндіру негізгі бағыттардың бірі болуы тиіс.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін насихаттау және қолдану бойынша мектебінің педагогикалық қызметкерлері жетекшілікке алады:
- ҚР Конституциясы;
- «Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы» 1996 ж.
24 қаңтардағы №2797 Қазақстан Республикасы Президентінің Жарғысы;
- №112 2006 ж. 7 қаңтар өзгерістер енгізілген, ҚР Президентінің Жарғысы;
-Оқушылар арасында, олардың жас ерекшеліктеріне есепке алып мемлекеттік рәміздерді насихаттау жөніндегі ҚР БҒМ әдістемелік ұсыныстары (оқыту мекемелері үшін).
Жоғарыда айтылғандар бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін насихаттау және қолдану бойынша мектебімізде:
1.Мемлекеттік рәміздердің бірдеңгейде, қажетті кезекпен орналасуы сақталады: ТУ, Елтаңба, Әнұран .
2. Директордың кабинетінде: ту матада орындалған, көлемді елтаңба және ҚР Президенті (ту директордың үстелінің оң жағында орнатылған)
3.Мектеп фойесінде мемлекеттік рәміздер бұрышы бар, арнайы бөлінген орында орналасқан.
4.Мемлекеттік мереке күндерінде, салтанатты іс шараларды өткізуде міндетті түрде Қазақстан Республикасының рәміздері қолданылады.
5. Қазақстан Республикасының ұлттық мереке күндерінде және басқа да мереке күндерінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туы мектеп ғимаратында орнатылады
6.Мемлекеттік мереке күндерінде, салтанатты іс- шаралар басталғанда және аяқталғанда барлық қатысушылар орындарынан тұрып Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Әнұранын орындайды.
7.Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің дұрыс қолданылуына және оны насихаттауды қамтамасыз етуге жауапкершілікті тәрбие ісінің меңгерушісі Тен О.Г. атқарады.